ओझेलमा बुद्धको मावली – मर्चवारको ऐतिहासिक ‘देवदह’ पुरातात्विक खोजको प्रतीक्षामा

रुपन्देहीको मर्चवारी–२ अमवास्थित ‘सगरा’ नामक प्राचीन पोखरी र आसपासका स्थललाई स्थानीय र इतिहासकारहरूले बुद्धको मावली प्राचीन देवदह (कोलियग्राम) भएको दाबी गरेका छन्। बौद्ध विद्वान, इतिहासकार र अनुसन्धानकर्ताले प्रस्तुत पुरातात्विक प्रमाण, भूगोल र किंवदन्तीले यसलाई मायादेवीको जन्मभूमि र कोलीय सभ्यताको केन्द्रको रूपमा चित्रित गरेका छन्।

इतिहासका साक्षी – १६ सय वर्षअघि आएका चिनियाँ तीर्थयात्री फाहियानदेखि १९औं शताब्दीका अनुसन्धानकर्ता एलेक्जेण्डर कनिङ्घम र फ्रान्सिस बुकानन–ह्यामिल्टनसम्म सबैले यस भूभागको महत्व उल्लेख गरेका छन्। बुकाननको नक्सा र पुराना ग्रन्थहरूमा लुम्बिनीबाट ११ मील पूर्व र रोहिणी (दानव) नदी नजिक रहेको अमकोहिललाई देवदहसँग जोडिएको पाइन्छ।

स्थानीय प्रमाण र किंवदन्ती – सगरा पोखरी, महिषासुर मर्दनी स्तुपा, देउरवा स्तुप र आसपासका भग्नावशेषलाई स्थानीयले बुद्धकालीन सभ्यताको प्रमाणका रूपमा लिन्छन्। यहाँका बस्तीहरू कृषिप्रधान कोलीय संस्कृतिका अवशेष मानिन्छन्। केही स्थलमा उत्खनन रोक्ने असाधारण घटनाबारे पुराना जनश्रुतिहरू पनि प्रचलित छन्।

संरक्षणको आवश्यकता – लुम्बिनी विकास कोष, पुरातत्व विभाग र स्थानीय निकायका अनुसार व्यवस्थित उत्खनन, जिओ–स्पेसियल म्यापिङ र प्रमाणीकरण जरुरी छ। यसलाई बुद्ध–पर्यटन मार्ग (Buddha Circuit) मा जोड्दा स्थानीय रोजगारी, पर्यटन प्रवर्द्धन र नेपालको ऐतिहासिक गौरव दुवै बढ्ने विश्वास छ।

मर्चवारका स्थानीय अभियन्ता र विज्ञहरूको भनाइमा, “यो केवल धार्मिक स्थल होइन, नेपालको पुरातात्विक र सांस्कृतिक धरोहर हो, जसको संरक्षणले विश्वसमक्ष हाम्रो गौरवलाई अझै उजागर गर्नेछ।”

रमाईलो र मनोरञ्जन खोज्दै हुनुहुन्छ?
भिडियो, गीत–सङ्गीत र सकारात्मक उर्जाले भरिपूर्ण सामग्री हेर्न चाहनुहुन्छ भने Chiranjivi Bhandari YouTube च्यानल मा आजै जोडिनुहोस् !

मन छुने भिडियोहरू यहीं छन्:
Chiranjivi Bhandari YouTube Channel

सम्पूर्ण समाचार र रमाईलोका लागि:
CB Nepal फेसबुक पेज
रमाईलो कुरा फेसबुक पेज
CBNepal YouTube च्यानल

हामी तपाईंलाई मनोरञ्जनका साथसाथै पलपलको सूचना, समाचार र सामाजिक अपडेटहरू दिने निरन्तर प्रयासमा छौं।

आउनुहोस्, काँधमा काँध मिलाएर हातेमालो गरौँ।
Like, Share, Follow अनि Subscribe गर्न नबिर्सिनु होला है हजुर!

1. Na Jiuna Sake Na Marna Sake – Satya Raj Acharya & Chiranjivi Bhandari

2. Nai Nabhana – New Nepali Dancing Song 2024

3. Timi Sangai Huna – Love Song by Milan Newar & Chiranjivi Bhandari

4. Tum Dil Ki Dhadkan Mein – Unplugged Cover by Chiranjivi Bhandari (2019)

5. Bistarai Bistarai Timi Meri – Melina Rai & Chiranjivi Bhandari